مهاجرت تحصیلی
مهاجرت تحصیلی و اساساً انتخاب بهترین مقصد برای مهاجرت برای آن به دغدغه بسیاری از متقاضیان مهاجرت به خصوص جوانان ایرانی تبدیل شده است بنابراین سعی کردیم با نگارش این مقاله به مهمترین سوالات مربوط به حوزه مهاجرت تحصیلی پاسخ دهیم.
سوالاتی نظیر:
- شرایط مهاجرت تحصیلی چیست؟
- بهترین کشور برای مهاجرت تحصیلی کدام کشور است؟
- مدارک مورد نیاز برای مهاجرت تحصیلی چه هستند؟
- هزینه‌های مهاجرت تحصیلی چقدر است؟
- مراحل اقدام برای مهاجرت تحصیلی چیست؟
این سوالا فقط بخش کوچکی از مهمترین سوال‌های مربوط به حوزه مهاجرت تحصیلی است که در ادامه به تفصیل در رابطه با آن به گفتگو خواهیم پرداخت.
با توجه به اینکه پاسخ به این پرسش‌ها می‌تواند بر اساس مقطع تحصیلی متقاضی به شکل گوناگونی داده شود،در ادامه سعی می‌کنیم شرایط مهاجرت تحصیلی را بر اساس مقاطع تحصیلی مختلف بررسی نماییم.
مهاجرت تحصیلی قبل از دانشگاه
مهاجرت تحصیلی برای دوره دبیرستان و قبل از آن در چند سال گذشته بیش از پیش مورد توجه دانش آموزان و به ویژه خانواده‌های ایرانی قرار گرفته است. شاید برای بسیاری از خانواده‌ها تصور مهاجرت تحصیلی برای دانش آموزان با توجه مسائل عاطفی بسیار دشوار باشد. ولیکن اگر به هر دلیلی توانسته‌اید بر موانع عاطفی برای انتخاب مهاجرت تحصیلی برای آینده فرزندتان غلبه کنید در ادامه می توانید نسبت به مهمترین جنبه‌های مهاجرت تحصیلی فرزندتان آگاه شوید.
دلایل مهاجرت تحصیلی قبل از دانشگاه
به صورت کلی دلایل مختلفی ممکن است سبب علاقه دانش آموزان به مهاجرت به خارج از کشور باشد. ولیکن چند دلیل را می‌توان به عنوان اصلی‌ترین دلایل علاقه بسیاری از دانش‌آموزان و خانواده‌های آنها به مهاجرت تحصیلی حتی پیش از دوره دانشگاهی دانست. در ادامه سعی می‌کنیم این دلایل را معرفی نماییم.
مهاجرت تحصیلی به دلیل سربازی آقایان
با توجه به قانون سربازی اجباری برای افراد مذکر ۱۸ ساله،دست از متقاضیان وبسیاری از خانواده‌های آنها،سال‌ها قبل از رسیدن این افراد به ۱۸ سالگی تصمیم به انجام مهاجرت تحصیلی برای دانش آموزان می نمایند. اگرچه صرفاً با مهاجرت پیش از این سن،دانش آموزان می‌توانند از معافیت موقت مادامی که مشغول به تحصیل در کشور مقصد خود هستند،استفاده نمایند. گفتنیست پس از اتمام دوره تحصیلی (آن هم با شرایط و ضوابطش) در صورت بازگشت دانش آموز به ایران،وی ملزم به گذراندن دوره سربازی می‌باشد.
خرید خدمت سربازی برای مشمولان غایب
البته در چند سال گذشته ر گروه‌های زمانی مختلف،سازمان نظام وظیفه با ارائه راهکارهایی خرید خدمت سربازی را برای مشمولان غایب سربازی که پیش از ۱۸ سالگی از کشورخارج شده اند، ارائه نموده است.
آمادگی برای ورود به دانشگاه‌ها ی برتر
یکی دیگر از متداول‌ترین دلایل اقدام دانش‌آموزان جهت مهاجرت تحصیلی پیش از دوره دانشگاهی خود،ارتقا سطح علمی دانش آموز جهت ورود به دانشگاه‌ها و یا رشته‌های پرتقاضا در خارج از کشور است. به طور مثال آن دسته از متقاضیانی که قصد ورود به دانشگاه‌های ممتاز جهان با رنکینگ بین المللی زیر ۳۰۰ دنیا را دارند در نظر بگیرید.اخذ مدرک پایان دوره تحصیلات در یکی از دبیرستان‌های ممتاز جهان، به عنوان یک ابزار قوی برای افزایش شانس پذیرش به کمک این دسته از متقاضیان می‌آید. یا در طرف دیگر متقاضیان ورود به رشته پزشکی را در خارج از کشور را می‌توان مصداق دیگری برای این ادعا دانست. طبیعتاً تحصیل در دوره دبیرستان در یکی از مدارس بین المللی نقش بسزایی برای ورود این دسته از متقاضیان به رشته‌های مربوط به حوزه پزشکی ایفا می‌نماید.
مهاجرت خانوادگی
علاوه بر دلایل فوق،سهم عمده‌ای است هاجرت تحصیلی پیش از دوره دانشگاهی را می‌توان به خانواده‌های اختصاص داد که مهاجرت تحصیلی فرزندان را به عنوان مسیری برای مهاجرت خانوادگی تلقی می‌نمایند.
این دسته از مهاجرت تحصیلی بیشتر در کشورهایی رخ می‌دهد که به دانش آموزان اجازه می‌دهند که بتوانند والدین خود را (به صورت همزمان یا با اختلاف زمانی کم) در طول مدت تحصیل به همراه داشته باشند.
شرایط مهاجرت تحصیلی برای دانش آموزان
شاید شما هم افراد مختلفی را دیده باشید که با شرایط گوناگون وفق به انجام مهاجرت تحصیلی در دوره‌های قبل از دانشگاه شده اند. چرا که مهاجرت تحصیلی در این دوره می‌تواند با هزینه‌های بسیار زیاد و یا هزینه‌های ناچیز همراه باشد. علاوه بر آن شرایط دانش آموزان نیز ممکن است برای انجام مهاجرت تحصیلی با یکدیگر تفاوت بسیاری داشته باشد.
ولیکن رایط زیر را می‌توان به صورت عمومی شرایط مشترک میان افرادی دانست که موفق به مهاجرت تحصیلی در دوره های قبل از دانشگاه شده اند.
شرط مالی برای مهاجرت تحصیلی
باید یکی از مهمترین پیش شرط‌های مهاجرت تحصیلی را شرایط مالی متقاضی مهاجرت تحصیلی دانست. به غیر از تعداد معدودی از متقاضیان مهاجرت تحصیلی دانش آموزی که موفق به دریافت بورسیه تحصیلی می‌شوند،سایر متقاضیان ملزم به پرداخت هزینه‌های مربوط به مهاجرت تحصیلی می باشند. حتی آن دسته از دانشجویانی که کشورهایی با تحصیلات رایگان را به عنوان مقصد تحصیلی انتخاب می‌نماید،ملزم به پرداخت هزینه‌های زندگی دانش آموز در حین تحصیل هستند. پس عملاً می‌توان گفت در صورتی که متقاضی شرایط تامین هزینه‌های مهاجرت را نداشته باشد اقدام برای مهاجرت تحصیلی پیش از دوره دانشگاهی به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.
شرط زبان برای مهاجرت تحصیلی
به غیر از دانش آموزانی که قصد شرکت کردن در برنامه‌های آمادگی زبان در کشور مقصد را دارند،سایر دانشجویان ملزم به ارائه مدرکی دال بر تسلطشان بر زبان مورد تدریس هستند.
به طور مثال دانشجویانی که کشورهایی نظیر آمریکا ،انگلستان،استرالیا و کانادا را به عنوان مقصد مهاجرت تحصیلی برگزیدند،ملزم به ارائه مدرک آیلتس و مشابه‌های آن هستند. به صورت مشابه در کشور آلمان ،فرانسه،روسیه ،ترکیه و چین ( که به عنوان مقاصد محبوب برای مهاجرت تحصیلی پیش از دوره دبیرستان شناخته می‌شوند) نیز ارائه مدارک زبان این کشورها جز الزامات اقدام برای مهاجرت تحصیلی است.
هزینه دوره زبان
در صورتی که متقاضی قصد طی کردن دوره‌های آموزش زبان انگلیسی به عنوان پیش نیاز دوره تحصیلی را دارد،طبیعتاً ملزم به پرداخت شهریه برای این دوره‌ها می‌باشد. این دوره‌ها هزینه‌های آنها می‌تواند وابسته به سطح زبان دانشجو،محل تحصیل و کشور مقصد وی تعیین می‌شود.
شرط معدل برای مهاجرت تحصیلی
اگرچه شرط معدل مدارس مختلف در کشورهای جهان کاملاً می‌تواند متفاوت است مدارس سایر کشورها باشد ولیکن می‌توان به صورت کلی می‌توان شانس بالاتری برای مهاجرت تحصیلی دانش آموزان با معدل بالاتر قائل شد. اگرچه نحوه محاسبه معدل در ایران و سایر کشورهای جهان ممکن است متفاوت باشد. ولیکن به صورت کلی دانش آموزانی که موفق شدند در دو سال آخر دوره تحصیلی خود معدلی معادل ۱۷ از ۲۰ و یا بالاتر از آن را کسب نمایند،در حوزه مهاجرت تحصیلی پیش از دوره دانشگاه موفق‌تر دانست.
مدارک مورد نیاز برای مهاجرت تحصیلی دانش آموزان
مسیری که دانش آموزان برای پذیرش در دوره قبل از دانشگاه می‌بایست طی کنند ممکن است بر اساس کشور و یا مدرسه انتخابی ایشان متفاوت از سایر متقاضیان باشد. به همین شکل مدارکی که متقاضیان مهاجرت تحصیلی دانش‌آموزی می‌بایست در فرایند پذیرش و ویزای تحصیلی خود ارائه نمایند نیز تفاوت‌های عمده با سایر متقاضیان خواهد داشت.
ولیکن بر اساس تجارب موسسه آریانا پارس در پرونده‌های مربوط به مهاجرت تحصیلی دانش آموزان می‌توان یک چارچوب کلی برای مدارک مورد نیاز جهت مهاجرت تحصیلی این دسته از متقاضیان ترسیم کرد.
در ادامه سعی می‌کنیم به مهمترین مدارکی که در پروسه مهاجرت تحصیلی دانش‌آموزی مورد نیاز است بپردازیم.
مدرک زبان
همونطور که قبلاً اشاره شد ارائه مدارکی دال بر تسلط دانش آموز به زبان مورد تحصیل جز الزامات پذیرش در بسیاری از مدارس کشورهای مختلف جهان است. این مدرک بر اساس کشور مقصد ممکن است متفاوت باشد ولی به صورت کلی سطح حداقل ب۱ در زبان مورد تدریس به عنوان عمومی‌ترین شرط پذیرش در بیشتر مدارس جهان شناخته می‌شود.
به طور مثال برای پذیرش در مدارس کشورهای انگلیسی زبان مدرک آیلتس با نمره حداقل ۵.۵ مورد نیاز است. به صورت مشابه مدارس کشورهای غیر انگلیسی زبان نیز متقاضیان را ملزم به ارائه مدارک معادل ب ۱ در زبان مورد تدریس می‌نمایند.
مدارک مورد نیاز برای شرکت در دوره‌های زبان
برای شرکت در دوره‌های پیش نیاز زبان در کشورهای مختلف مدارک مختلفی ممکن است توسط مراکز آموزشی از متقاضیان دریافت گردد. ولی به صورت کلی بیشتر کالج‌های زبان و مدارس بین المللی برای تعیین سطح دانش آموزان خارجی اقدام به اخذ تست تعیین سطح زبان می‌نمایند.
سوابق تحصیلی
فارغ از اینکه دانش آموز در چه پایه‌ای مشغول به تحصیل باشد فراهم آوردن سوابق تحصیلی دانش آموز و ترجمه آن جز لاینفک پروسه مهاجرت تحصیلی دانش‌آموزی است. بیشتر مدارس جهان از متقاضیان پذیرش در این مدارس تقاضا می‌کنند تا ترجمه ریز و نمرات ۲ سال آخر دوره تحصیلی را به عنوان بخشی از مدارک اپلای فراهم نمایند.
حال ممکن است با توجه به کشور مقصد ترجمه انگلیسی ،آلمانی فرانسوی و یا غیره مورد نیاز مدرسه باشد. سخت‌گیری بعضی از کشورها در پذیرش مدارک بیشتر و در برخی دیگر کمتر است. به طوری که ممکن است در برخی از کشورها مانند انگلستان و آمریکا صرفاً ترجمه با مهر مترجم جهت پروسه پذیرش کفایت نماید.
ولی در برخی کشورها نظیر آلمان علاوه بر مهر مترجم،تهیه مهر وزارت امور خارجه و دادگستری (و در پاره‌ای از اوقات تاییدیه سفارت آلمان در ایران) بخشی از پروسه پذیرش تحصیلی می‌باشد.
مدارک دیگر جهت مهاجرت تحصیلی دانش آموزی
علاوه بر دو مدرک فوق که به صورت مشترک در همه مدارس جهان به عنوان پیش نیازهای پروسه پذیرش محسوب می‌شود،مدارس ممکن است با توجه به دستورالعمل‌های از پیش تعیین شده مدارک دیگری را نیز از متقاضیان مطالبه نمایند.
در ادامه به صورت خلاصه به این مدارک می‌پردازیم.
انگیزه نامه
انگیزه نامه یا همان SOP ،نامه‌ای است که در آن دانش آموز باید انگیزه‌های خود را برای شرکت در مدرسه مقصد و انتخاب تحصیل در خارج از کشور بیان نماید. نوشتن یک انگیزه نامه خوب می‌تواند نقش بسزایی در بالا بردن شانس پذیرش در مدارس بین‌المللی را ایفا کند.
توصیه نامه
برخی از مدارس از متقاضیان پذیرش تحصیلی درخواست می‌نمایند تا از معلمین سال‌های گذشته متقاضی نامه‌ای دال بر رضایت ایشان از فرایند تحصیل دانش آموز، به مدرسه ارسال شود. هرچند ممکن است این نامه خیلی هم رسمی نباشد ولی وجود آن در پروسه پذیرش برخی از مدارس الزامی است.
نامه تمکن مالی
اگر کشوری را به عنوان مقصد تحصیلی انتخاب کرده‌اید که تحصیل در آن رایگان نیست،ارائه نامه تمکن مالی که نشان می‌دهد توان پرداخت هزینه‌های مدرسه را خواهید داشت ،بخشی از فرایند پذیرش در مدارس محسوب می‌شود.
طبیعی است که ارائه این نامه در کشورهای با مدارس بدون شهریه عملاً به مدارس الزامی ندارد و ارائه نامه تمکن مالی صرفاً بخشی از روسه ویزای تحصیلی به شمار می‌آید.
مدارک شناسایی
علاوه بر مدارک شناسایی دانش آموز،مدارک شناسایی خانواده وی به عنوان بخشی از فرایند پذیرش تحصیلی در مدارس بیشتر کشورهای جهان مورد نیاز خواهد بود. علاوه بر آن برخی از کشورها نظیر کانادا،برای پذیرش در برخی از مدارس از متقاضیان درخواست می‌نمایند تا شخصی را در کشور کانادا به عنوان قیم دانشجو معرفی نمایند.
مدارک گفته شده در بالا فقط بخشی از هم‌ترین مدارک مورد نیاز جهت پذیرش در مدارس بین‌المللی و در نهایت مهاجرت تحصیلی دانش آموزان می‌باشد. ولی به صورت موکد توصیه می‌نماییم پیش از هرگونه اقدام جهت مهاجرت تحصیلی مقاله مفصل ما را در رابطه با پذیرش در مدارس کشور مورد نظر خود در همین وب سایت مطالعه نمایید. به طور مثال اگر قصد پذیرش در مدارس کانادا را دارید،با سرچ کردن همین عبارت در قسمت جستجوی وب سایت مقاله مورد نظر را بیابید.
هزینه مهاجرت تحصیلی دانش آموزان
دانش آموزانی که قصد مهاجرت تحصیلی به خارج از کشور را دارند بر اساس کشور مقصد و مدرسه مورد نظر در آن،ملزم به پرداخت هزینه‌های متفاوتی می‌باشند. برخی از مدارس شهریه ندارند و برخی دیگر شهریه‌های بسیار بالایی دارند. برخی از مدارس امکان گرفتن خوابگاه را هزینه‌های بسیار کم برایشان فراهم می‌نماید.برخی دیگر شرایط و ضوابط بسیار سختی برای استفاده از خوابگاه‌های دانش‌آموزی را یش پای متقاضیان قرار می‌دهند.
ولی به صورت کلی از لحظه تصمیم یک دانش آموز برای مهاجرت تحصیلی تا لحظه شروع به تحصیل در کشور و مدرسه مقصد سه نوع هزینه ممکن است به وی تحمیل گردد.
در ادامه سعی می‌کنیم تصویر روشنی تمام هزینه‌های پیش روی یک دانش آموز و خانواده وی جهت مهاجرت تحصیلی ایجاد نماییم.
هزینه‌های داخلی مهاجرت تحصیلی
در این مرحله فعلا کاری با هزینه‌هایی که در خارج از کشور پرداخت می‌شود ،نداریم. صرفاً سراغ هزینه‌هایی می‌رویم که دانش آموز پیش از هرگونه اقدام و مکاتبه با مدارس خارجی مجبور به پرداخت آنها می‌شود.
هزینه ترجمه و تاییدات
جمع و جور کردن مدارک مربوط به سوابق تحصیلی و مدارک هویتی و ترجمه آنها به زبان کشور مقصد از الزامات اولیه فرایند پذیرش در مدارس خارجی محسوب می‌شود.
هزینه‌های ترجمه در بعضی از کشورها نظیر کشورهای انگلیسی زبان کمتر و در سایر کشورهای جهان به مراتب بیشتر است. به صورت کلی این هزینه صرفاً بخش کوچکی از همه هزینه موجود در فرایند مهاجرت تحصیلی دانش‌آموزی محسوب می‌شود. پس می‌توانید در ابتدای کار خیلی نگران این دسته از هزینه‌ها نباشید.
تخمین هزینه ترجمه
در حال حاضر و در زمان نگارش این مقاله یعنی بهار ۱۴۰۳،می‌توان هزینه‌های مربوط به ترجمه مدارک را عددی بین ۵ تا ۲۰ میلیون تومان تخمین زد.
هزینه وکیل یا مشاور
معمولا مهاجرت تحصیلی به دو شیوه صورت می‌گیرد. در روش اول متقاضی شخصاً با مکاتبه با مدارس اقدام به اخذ پذیرش در مدرسه مطلوب خود در کشور مقصد می‌نماید. طبیعی است که در این روش هزینه مالی به متقاضی تحمیل نمی‌شود. اگرچه ممکن است هزینه‌های دیگری نظیر هزینه زمان و فرصت به وی تحمیل شود.
در روش دوم دانش آموز با استفاده از یک موسسه و یا مشاور مهاجرتی اقدامات مربوط به اخذ پذیرش تحصیلی از مدارس خارجی را صورت می‌دهد. طبیعیست در این روش هزینه‌ای به عنوان هزینه حق الوکاله به وی تحمیل می‌گردد.
تخمین هزینه وکیل
هر موسسه ممکن است با توجه به ست‌های خود هزینه‌های متفاوتی را به عنوان هزینه دستمزد اخذ پذیرش از مدارس خارجی از متقاضیان مهاجرت تحصیلی دانش‌آموزی دریافت نماید.
به طور میانگین می‌توان هزینه مربوط به اخذ پذیرش در موسسات داخلی را عددی بین ۱۰۰۰ تا ۳۰۰۰ دلار تخمین زد.
هزینه آموزش زبان
اگرچه شیوه‌های مختلفی ممکن است توسط دانش آموزان برای تقویت زبان خارجی استفاده گردد،هزینه آموزش زبان هزینه‌ای نیست که بتوان تخمین درستی از آن ارائه کرد.
تخمین این هزینه به این علت ناممکن است که عوامل موثری در تعیین هزینه آموزش زبان دخیل هستند.
عواملی نظیر زبان درخواستی،سطح فعلی دانش آموز،متد برگزاری کلاس و غیره ….
تخمین هزینه آموزش زبان
استفاده از منابع خودآموزهای زبان برای زبان‌های مختلف،نظیر اپلیکیشن‌ها و وب سایت‌های آموزش رایگان،باعث می‌شود تا تقاضیان با بودجه کمتر بتواند بدون هیچ هزینه‌ای فرایند آموزش زبان خود را صورت دهند.
ولی به صورت تخمینی برای آمادگی یک دانش آموز از سطح پایه تا شرکت در آزمون‌هایی نظیر آیلتس( و مشابه آن در زبان‌های دیگر) هزینه‌ای بین ۲۰ تا ۳۰ میلیون تومان را می‌توان متصور شد.
هزینه‌های خارجی مهاجرت تحصیلی دانش آموزان
علاوه بر آنچه به عنوان هزینه‌های اولیه متقاضی مهاجرت دانش‌آموزی به خارج از کشور در ایران ذکر شد،این دسته از متقاضیان ملزم به پرداخت هزینه‌هایی به چند مرکز و ارگان خارجی نیز می‌باشند. طبیعی است که این هزینه‌ها با توجه به تبدیل نرخ ارز سهم بزرگتری از سبد هزینه‌های مهاجرت تحصیلی دانش آموزی را به خود اختصاص داده‌اند.
در ادامه به مهمترین سرفصل این هزینه‌ها و تخمین تقریبی آنها می‌پردازیم.
هزینه شهریه
بر اساس شهر و مدرسه مقصد،مرکز آموزشی مورد نظر متقاضی پذیرش تحصیلی ممکن است بابت تحصیل در آن از دانش آموزان هزینه‌های متغیر را به عنوان شهریه دریافت نمایند.
این هزینه بزرگترین هزینه مربوط به مهاجرت تحصیلی دانش آموزان محسوب می‌شود. در کشورهایی نظیر آلمان تحصیلات در مقطع دبیرستان به صورت کاملاً رایگان باشد. همین هزینه در کشورهایی نظیر آمریکا و کانادا تا عددی نزدیک به سالانه ۲۰ هزار دلار تخمین زده می‌شود.
تخمین هزینه شهریه
تخمین درستی برای شهریه مدارس در کشورهای مختلف جهان وجود ندارد و ترین کاری که متقاضیان مهاجرت تحصیلی دانش‌آموزی می‌توانند صورت دهند ،چک کردن عدد شهریه در وب سایت مدرسه مورد نظرشان است.
هزینه مربوط به سفارت
پس از اخذ پذیرش از مدرسه مورد نظر،متقاضی مهاجرت تحصیلی می‌بایست درخواست ویزای تحصیلی خود را به سفارت کشور مورد نظر تسلیم نماید. این درخواست ممکن است هزینه متفاوتی برای کشورهای مختلف در بر داشته باشد. علاوه بر هزینه‌های سفارت و انگشت نگاری،در صورتی که کشور مقصد سفارت فعالی در ایران نداشته باشد هزینه‌های مربوط به سفر به کشورهای اطراف جهت مراجعه به سفارت نیز به هزینه‌های الزامی متقاضی اضافه می‌گردد.
هزینه بررسی سفارت در کشورهای مختلف اگرچه با یکدیگر متفاوت است ولی نوسان زیادی بین کم هزینه‌ترین و پرهزینه‌ترین سفارت‌ها وجود ندارد.
تخمین هزینه مربوط به سفارت
به صورت تقریبی می‌توان عددی بین ۱۰۰ تا ۷۰۰ دلار را به عنوان مخارج مربوط به سفارت و انگشت نگاری در کشورهای مختلف برای درخواست مهاجرت تحصیلی تخمین زد.
مهاجرت تحصیلی برای مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد
اگر قصد مهاجرت تحصیلی برای مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد را دارید یعنی اگر آخرین مدرک تحصیلی شما دیپلم و یا لیسانس است ،این بخش از مقاله می‌تواند برای شما بسیار مفید باشد. البته برای افرادی که تمایل دارند مقطع کارشناسی ارشد خود را نیز در خارج از کشور تکرار نمایند نیز،سودمند است.
دلایل مهاجرت تحصیلی
دلایل هر فرد برای انجام مهاجرت تحصیلی ممکن است با دلایل افراد دیگر متفاوت باشد. بعضی از دلایل ممکن است به اقتضای شرایط سیاسی اجتماعی لحظه‌ای و بعضی از دلایل ممکن است ریشه در مسائل کلان تر داشته باشد.
ولیکن دلایلی که در ادامه به بررسی‌ها می‌پردازیم را می‌توان متداول‌ترین دلایل متقاضیان مهاجرت تحصیلی به خارج از کشور دانست.
نبود آینده روشن کاری
بسیاری از فارغ التحصیلان دانشگاه‌های ایران،پس از طی سالیان طولانی تحصیل و فراغت از دانشگاه با مسائل مربوط به آن ،موفق به کسب جایگاه‌های شغلی در شأن خود نگردیده اند.
نبود فرصت‌های تخصصی شغلی و عدم تناسب درآمد و مخارج برای گذران زندگی در ایران در چند سال گذشته دو دلیل مهم مهاجرت تحصیلی خیلی زیادی از جمعیت جوان کشور شده است.
بسیاری از علاقه‌مندان به مهاجرت تحصیلی بالاخص جوان‌ترها،ترجیح می‌دهند به جای صرف زمان طولانی برای تحصیل در دانشگاه‌های ایران،مسیر تحصیل در دانشگاه‌های خارج از ایران و پیدا کردن شغل در این کشورها را بپیماید.
سقف آرزوها بلندتر می‌شود
شاید بسیاری از ما،داستان موفقیت ایرانیانی که در چند سال گذشته تحصیل در بزرگترین دانشگاه‌های جهان توانستند قله‌های موفقیت را یکی پس از دیگری بپیمایند را شنیده‌ایم.
در بیشتر این داستان‌ها رد پای یک مهاجرت تحصیلی به موقع و با مقصد درست در میان بوده است.
مهاجرت تحصیلی که باعث شده تا یک دانشجوی با پشتکار بتواند با تحصیل در یک دانشگاه بزرگ صاحب موفقیت‌های بزرگ علمی و شغلی گردد.
همین مسئله باعث شده تا بسیاری از جوانان ایرانی،مهاجرت تحصیلی به یک کشور خارجی را پلی برای رسیدن به آرزوهای بلند مرتبه خود بدانند.
دلایل دیگر
علاوه بر دو دلیل فوق که عمدتاً مبتنی بر مسائل اقتصادی هستند،متقاضیان مهاجرت تحصیلی به خارج از کشور دلایل دیگری را نیز به عنوان دلایل اقدام خود مطرح نمودند.
از مهمترین این دلایل می‌توان به،تنوع امکانات رفاهی سایر کشورها،شرایط سیاسی اجتماعی ایران،عدم ثبات اقتصادی در ایران و دلایل خانوادگی را پرتکرارترین علت‌های مهاجرت به منظور تحصیل در خارج از کشور دانست.
شرایط مهاجرت تحصیلی مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد
به طور کلی ممکن است بر اساس وضعیت فعلی متقاضی و دانشگاه و کشور مقصد وی،شرایط مهاجرت تحصیلی نیز برای متقاضیان مختلف، متفاوت باشد. فاکتورهایی نظیر سن،وضعیت تاهل،رشته تحصیلی،وضعیت و بودجه مالی و چندین فاکتور دیگر ی‌تواند تعیین کننده شرایط مهاجرت تحصیلی برای یک فرد باشند.
ولی به صورت کلی شرایط زیر را می‌توان شرایط عمومی لازم برای مهاجرت تحصیلی دانست.
شرط مدرک زبان
به غیر از متقاضیانی که قصد شرکت کردن در برنامه‌های آمادگی زبان در کشور مقصد را دارند،سایر افراد متقاضی مهاجرت تحصیلی ملزم به ارائه مدرکی دال بر تسلط آن بر زبان مورد تدریس هستند.
به طور مثال دانشجویانی که کشورهایی نظیر آمریکا ،انگلستان،استرالیا و کانادا را به عنوان مقصد مهاجرت تحصیلی برگزیدند،ملزم به ارائه مدرک آیلتس و مشابه‌های آن هستند. به صورت مشابه در کشور آلمان ،فرانسه،روسیه ،ترکیه و چین ( که به عنوان مقاصد محبوب برای مهاجرت تحصیلی دانشگاهی شناخته می‌شوند) نیز ارائه مدارک زبان این کشورها جز الزامات اقدام برای مهاجرت تحصیلی است.
شرط مالی برای مهاجرت تحصیلی
شرط لازم برای موفقیت مهاجرت تحصیلی برای یک متقاضی با توجه به کشور مقصد وی تعیین می‌شود. برای آنکه بتوانیم بهتر شرایط مالی مربوط به مهاجرت تحصیلی را مورد بررسی قرار دهیم بهتر در ابتدا، تمامی مهاجرت‌های تحصیلی ممکن را در سه دسته زیر دسته‌بندی و سپس شرایط مالی مربوط به آن دسته از مهاجرت تحصیلی را بیان نمایید.
دسته‌بندی مهاجرت تحصیلی
به صورت کلی حاجت تحصیلی به یکی از سه شکل زیر صورت می‌گیرد.
مهاجرت تحصیلی با بورسیه
در صورتی که متقاضی تحصیل در خارج از کشور بتواند شرایط تحصیلی منطقی در دوره تحصیلی قبلی خود ارائه نماید،امکان بهره‌بندی ز بورسیه‌های تحصیلی در مقاطع تحصیلی دانشگاهی (به ویژه مقطع کارشناسی ارشد) برای متقاضیان وجود دارد.
بورسیه‌های تحصیلی به صورت‌های گوناگون ارائه می‌گردند و هر کدام شرایط مخصوص به خود را دارند.
با توجه به نوع بورسیه دانشجو(مبنی بر اینکه بورسیه شامل هزینه تحصیل دانشجو می‌شود و یا هزینه‌های زندگی را نیز پوشش می‌دهد)،شرایط مربوط به مهاجرت تحصیلی ا بورسیه نیز متفاوت می‌گردد.
شرایط مالی مهاجرت تحصیلی با بورسیه
اگر بورسیه تحصیلی شامل همه هزینه‌های تحصیل و زندگی متقاضی می‌شود،عملاً پیش شرط مالی برای مهاجرت تحصیلی وی وجود ندارد. ولی اگر بورسیه فقط شامل هزینه تحصیل متقاضی می‌شود،تامین هزینه‌های زندگی مربوط به دوره تحصیل ز الزامات مهاجرت تحصیلی متقاضی محسوب می‌گردد.
مهاجرت تحصیلی به کشورهای تحصیل رایگان
چند کشور در جهان هنوز هم به ارائه تحصیلات دانشگاهی رایگان(یا با هزینه بسیار کم)حتی به دانشجویان خارجی اعتقاد دارند.
در این میان نام کشورهایی نظیر آلمان،اتریش،نروژ و فرانسه به چشم می‌خورد. کشورهایی نیز مانند ایتالیا وجود دارند که،با در نظر گرفتن شرایط اجتماعی ایران به دانشجویان ایرانی لاوه بر بورسیه تحصیلی کمک هزینه زندگی نیز اعطا می‌نمایند.
شرایط مالی مهاجرت تحصیلی به کشورهای تحصیل رایگان
اگر مقصد شما یکی از کشورهای ذکر شده است،تنها پیش شرط مالی مهاجرت به این کشورها را می‌توان ارائه گواهی تمکن مالی( که نشان دهنده توان مالی متقاضی برای پرداخت هزینه‌های زندگی در طول دوره تحصیلی است ) دانست.
البته هر یک از این کشورها شرایط خاصی برای گواهی تمکن مالی در نظر می‌گیرند.
مهاجرت تحصیلی به سایر کشورها
به غیر از چند کشور ذکر شده در بند قبل،تحصیل در مقاطع دانشگاهی در سایر کشورهای جهان منوط به پرداخت شهریه به دانشگاه می‌باشد. البته طیف هزینه‌ای ربوط به شهریه‌های دانشگاهی در جهان بسیار متفاوت است. در برخی کشورها شهریه دوره های دانشگاهی عددی در حدود دو هزار یورو و در برخی دیگر ممکن است تا بیست هزار یورو تعیین شده باشد.
شرایط مالی مهاجرت تحصیلی به سایر کشورها
تامین هزینه‌های مربوط به شهریه دانشگاهی پیش شرط ث پذیرش است دانشگاه‌های این کشورها می‌باشد. علاوه بر آن متقاضی ویزای تحصیلی در این کشورها موظف به ارائه گواهی تمکن مالی برای اثبات توان پرداخت هزینه‌های زندگی در طول مدت تحصیل در این کشورها می‌باشد. گواهی تمکن مالی در هر یک از این کشورها،سبک و سیاق خاص خودشان را دارد.
شرط معدل
هر دانشگاه با توجه به سیاست‌های خود ممکن است شرایط متفاوتی را برای قبول دانشجویان خارجی پیش روی ایشان قرار دهد. ولی به صورت کلی می توان شرط حداقل معدل برای تحصیل در دوره کارشناسی را معدل بیش از ۱۵ در دوره دبیرستان و حداقل معدل برای کارشناسی ارشد را معدل بیشتر از ۱۳ در دوره کارشناسی دانست.
اگرچه حتی دیده شده است که دانشجویانی با معدل کمتر از اعداد ذکر شده نیز موفق به اخذ پذیرش از دانشگاه‌های خارجی گشته‌اند ولی به صورت کلی می‌توان این نمرات را کمینه مورد انتظار دانشگاه‌های خارجی دانست.
مدارک مورد نیاز برای مهاجرت تحصیلی در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد
به غیر از برخی از رشته‌ها نظیر رشته‌های پزشکی و پیراپزشکی،مدارک مورد نیاز برای اخذ پذیرش از دانشگاه‌های مختلف جهان معمولاً اشتراکات زیادی دارند. البته ممکن است بعضی از دانشگاه‌ها با توجه به رشته و کشور مقصد دارک دیگری نیز علاوه بر مدارک عمومی دیگر دانشگاه‌ها از متقاضیان پذیرش تحصیلی مطالعه نمایند.
ولیکن به صورت کلی مدارک عمومی جهت مهاجرت تحصیلی در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد را می‌توان به شکل زیر دسته‌بندی کرد.
سوابق تحصیلی
چه درخواست پذیرش در مقطع کارشناسی را داشته باشید و چه نیت تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد،گواهی پایان دوره تحصیلات متوسطه و ریز نمرات آن جز مدارک الزامی مهاجرت تحصیلی برای شما محسوب می‌شود. داوطلبان تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد علاوه بر مدرک فوق نیاز به تهیه اصل مدرک کارشناسی و ریز و نمرات آن نیز می‌باشد.
نکته در رابطه با ترجمه سوابق تحصیلی
دانشگاه‌های مختلف جهان بر اساس سیاست‌های پذیرش خود ممکن است ترجمه انگلیسی یا ترجمه دیگری به غیر از زبان انگلیسی را از متقاضی پذیرش تحصیلی دریافت نمایند. حتی گرفتن مهر دادگستری و امور خارجه بر روی ترجمه مدارک و یا تاییدات سفارت روی این ترجمه‌ها کاملاً ممکن است بر اساس دانشگاه کشور مورد نظر متقاضی متفاوت باشد.
مدرک زبان
ارائه مدرکی دال بر تسلط شما به زبان مورد تدریس در دانشگاه مقصد جز الزامات فرآیند اخذ پذیرش از دانشگاه‌های بین‌المللی می‌باشد. اگر زبان تدریس در دانشگاه مورد نظر متقاضی زبان انگلیسی باشد ارائه مدرک آیلتس حداقل با نمره ۶ و آزمون‌های مشابه آن،الزامی است. اگر زبان تدریس زبان دیگری نظیر آلمانی ،فرانسوی و یا اسپانیایی باشد ،ارائه مدرک تسلط به زبان حداقل با نمره ب۱ یکی از مراحل اخذ پذیرش تلقی می‌شود.
دوره‌های آمادگی یادگیری زبان
البته در پاره‌ای از مواقع متقاضیان مهاجرت تحصیلی می‌توانند با گذراندن دوره‌های آمادگی زبان کشور مقصد،پس از طی این دوره و احراز صلاحیت در زبان مورد تدریس وارد دانشگاه شوند.
طبیعی است در این صورت ارائه مدرک زبان به دانشگاه برای اخذ پذیرش ممکن است الزامی نباشد.
مدارک دیگر جهت مهاجرت تحصیلی
علاوه بر دو مدرک فوق که به صورت مشترک در همه دانشگاه های جهان به عنوان پیش نیازهای پروسه پذیرش محسوب می‌شود،دانشگاه ها ممکن است با توجه به دستورالعمل‌های از پیش تعیین شده مدارک دیگری را نیز از متقاضیان مطالبه نمایند.
در ادامه به صورت خلاصه به این مدارک می‌پردازیم.
انگیزه نامه
انگیزه نامه یا همان SOP ،نامه‌ای است که در آن متقاضی تحصیل در مقطع کارشناسی برای کارشناسی ارشد باید انگیزه‌های خود را برای شرکت در دانشگاه مقصد و انتخاب تحصیل در خارج از کشور بیان نماید. نوشتن یک انگیزه نامه خوب می‌تواند نقش بسزایی در بالا بردن شانس پذیرش در دانشگاه مورد نظر را ایفا کند.
توصیه نامه
برخی از دانشگاه ها از متقاضیان پذیرش تحصیلی درخواست می‌نمایند تا از اساتید سال‌های گذشته متقاضی نامه‌ای دال بر رضایت ایشان از فرایند تحصیل وی، به دانشگاه ارسال شود. گفتنی است دانشگاه‌های برخی از کشورهای جهان شرایط و ضوابط خاصی برای دریافت توصیه‌نامه را دارند. به طور مثال دانشگاه‌های کشور آمریکا از دانشجویان می‌خواهند تا با معرفی اساتید گذشته خود،امکان مکاتبه دانشگاه با ایشان را برایشان فراهم نمایند تا اساتید بتوانند توصیه‌نامه‌های خود را به صورت آنلاین ثبت نمایند.
نامه تمکن مالی
اگر کشوری را به عنوان مقصد تحصیلی انتخاب کرده‌اید که تحصیل در آن رایگان نیست،ارائه نامه تمکن مالی که نشان می‌دهد توان پرداخت هزینه‌های دانشگاه را خواهید داشت، بخشی از فرایند پذیرش محسوب می‌شود.
ممکن است در برخی از کشورها نامه تمکن مالی فقط در فرایند اخذ ویزای تحصیلی مورد استفاده قرار گیرد. البته برخی کشورها نظیر آمریکا، انگلستان و هلند،ارائه مدرک تمکن مالی را در مرحله پذیرش از دانشگاه‌های این کشورها الزامی می‌دانند.