پرش به محتوا 
در این مقاله سعی داریم به معرفی دانشگاه های ایتالیا بپردازیم.
آشنایی با دانشگاه های ایتالیا
دانشجویان بین‌المللی زیادی امروزه دانشگاه‌های ایتالیا را به عنوان مقصد تحصیلی خود در میان دانشگاه‌های معتبر جهان انتخاب می‌کنند. مهاجرت تحصیلی یکی از ساده ترین و شدنی ترین مسیر های مهاجرتی بوده که امروز و هر فردی به دلایل خاص خود به دنبال اقدام از این روش می باشد. کشور ایتالیا در چند سال گذشته خود را به عنوان یکی از اولین انتخاب های متقاضیان تحصیل در کشور های خوب و پیشرفته دنیا مطرح کرده که از جمله دلایل آن می توان به هزینه های بسیار مناسب تحصیلی و زندگی، وجود بورسیه های متعدد و دانشگاه های با رنکینگ خوب در این کشور است.
در نتیجه آشنایی با دانشگاه های ایتالیا برای آن دسته از افرادی که به دنبال تحصیل در این کشور هستند، بسیار حائز اهمیت و قابل توجه خواهد بود. اما پیش از این موضوع بهتر است متقاضیان گرامی آشنایی مختصری با مقوله تحصیل در ایتالیا پیدا کنند.
تحصیل در ایتالیا و شرایط تحصیل در این کشور همان طور که اشاره شد، در چند سال گذشته جزو مباحث بسیار پر طرفدار بوده به طوری که تعداد فراوانی داوطلب از کشور های مختلف دنیا از جمله ایران برای مهاجرت به ایتالیا از روش تحصیلی اقدام کرده اند. نظام آموزشی به روز و با امکانات مطابق با استاندارد های روز اتحادیه اروپا به همراه سطح کیفی بالای زندگی در این کشور و دانشگاه های ایتالیا همه از جمله عواملی است که افراد را جذب تحصیل در این کشور نموده است.
اعتبار بالای مدارک تحصیلی
بر اساس رتبه‌بندی اخیر سایت معتبر QS، بیش از ۱۰ دانشگاه ایتالیایی رتبه زیر ۵۰۰ را کسب کرده‌اند؛ این موفقیت، مدارک تحصیلی این دانشگاه‌ها را در سطح بین‌المللی معتبر کرده و باعث رونق صنعت آموزش عالی در ایتالیا شده است. البته از دلایل جالب دیگر به ویژه برای ایرانیان متقاضی تحصیل در ایتالیا بایستی به اشتراکات تاریخی و فرهنگی بین 2 کشور ایران و ایتالیا اشاره نمود.
شرایط پذیرش دانشگاه های ایتالیا
از جمله موضوعات مهمی که بایستی به آن توجه شود، شرایط پذیرش دانشگاه های ایتالیا می باشد. البته نمی توان شرایط و مقررات یکسانی در مورد همه دانشگاه های این کشور ذکر کرد. هر دانشگاه با توجه به قوانین آموزشی، ظرفیت‌ها، مقاطع، رشته‌ها و برنامه‌های ارائه‌شده، شرایط پذیرش خاص خود را برای متقاضیان تعیین می‌کند.
دانشگاه‌های ایتالیا معمولاً برنامه‌های کارشناسی و رشته‌های گروه پزشکی را به زبان ایتالیایی ارائه می‌دهند؛ بنابراین متقاضیان باید به این زبان مسلط باشند و در صورت نیاز، مدرک آن را ارائه دهند. اما دانشگاه های ایتالیا برنامه های آموزشی متعددی به زبان انگلیسی علاوه بر زبان ایتالیایی در مقاطع کارشناسی ارشد ایتالیا و یا دکتری در ایتالیا ارائه می دهند. از دیگر نکات مهم در مورد شرایط پذیرش دانشگاه های کشور ایتالیا بایستی به بازه زمانی تعیین شده یا همان ددلاین پذیرش تحصیلی ایتالیا اشاره نمود.
این موضوع نیز با توجه به مقطع تحصیلی و دانشگاه مربوطه متفاوت بوده اما به طور کلی می توان تاریخ 10 ماه فوریه میلادی (21 بهمن ماه) را برای پذیرش در ترم اول (سپتامبر) و تاریخ 1 ماه اکتبر میلادی (9 مهرماه) را برای پذیرش در ترم دوم در نظر گرفت. باز هم توصیه می شود پیش از هر گونه اقدامی متقاضیان به سایت دانشگاه مورد نظر خود مراجعه نمایند.
رنکینگ دانشگاه های ایتالیا
رنکینگ دانشگاه های ایتالیا از جمله موضوعات مهم برای متقاضیان تحصیل در این کشور می باشد. از آن جهت که وقتی افراد هزینه ها و مشکلات تحصیل در خارج از کشور را متحمل می شوند، علاقه مندند در دانشگاه های با رنکینگ بین المللی خوب تحصیل کنند.
ایتالیا، در کنار انگلستان، از جمله کشورهای اروپایی است که دانشگاه‌های آن با برخورداری از شاخص‌های علمی قوی، جایگاه‌های برتری در رتبه‌بندی‌های جهانی از جمله رتبه‌بندی معتبر QS کسب کرده‌اند؛ به‌طور مشخص، ۱۱ دانشگاه این کشور در آخرین رده‌بندی این سایت، رتبه‌ای زیر ۵۰۰ را به خود اختصاص داده‌اند. دانشگاه‌های ایتالیا آن‌قدر اعتبار و وجهه بین‌المللی دارند که بسیاری از فارغ‌التحصیلان آن‌ها نه‌تنها در ایتالیا، بلکه در کشورهای دیگر اروپا و جهان مشغول به کار یا ادامه تحصیل می‌شوند. در ادامه با بهترین دانشگاه ها در کشور ایتالیا آشنا می شویم.
بهترین دانشگاه های ایتالیا
همان گونه که اشاره شد، به طور کلی افراد به دنبال تحصیل در بهترین دانشگاه های ایتالیا هستند به خصوص آن دسته از متقاضیانی که از رزومه علمی بسیار خوبی بهره می برند و تمایل به تحصیل در دانشگاه های معتبر ایتالیا دارند. با توجه به نظام آموزشی به‌روز، باکیفیت و استاندارد در ایتالیا، بسیاری از دانشگاه‌های این کشور در جوامع بین‌المللی اعتبار بالایی دارند و مدارک آن‌ها در اغلب کشورهای جهان معتبر شناخته می‌شود.
اما باز هم رنکینگ دانشگاه های ایتالیا برای متقاضیان تحصیل در این کشور حائز اهمیت بوده و افراد مانند اغلب مسائل به دنبال بهترین ها هستند. متقاضیان باید در انتخاب دانشگاه، به مقطع و رشته تحصیلی مورد نظر توجه ویژه داشته باشند، زیرا برخی دانشگاه‌ها در برخی رشته‌ها به عنوان قطب علمی شناخته می‌شوند و در سطح بین‌المللی اعتبار خاصی دارند؛ با این حال، دسترسی به لیست بهترین دانشگاه‌های ایتالیا کار دشواری نیست.
فهرست منتشر شده توسط سایت معتبر QS
مراکز متعددی هر ساله بر اساس مولفه های مختلفی از قبیل نسبت تعداد اعضای هیئت علمی به تعداد دانشجو، تعداد دانشجویان بین المللی، تعداد اعضای هیئت علمی، بورسیه های تحصیلی دانشگاه، تعداد انتشارات علمی دانشگاه و میزان استناد به آن ها و امکانات رفاهی نظیر خوابگاه و اینترنت، لیست برترین دانشگاه های دنیا را منتشر می کنند. بر اساس آخرین فهرست منتشر شده توسط سایت معتبر QS، بهترین دانشگاه های ایتالیا و رتبه آن ها در جدول زیر قابل مشاهده می باشند:
| QS World University ranking/ 2021 | University | No |
| 137 | Politecnico di Milano | 1 |
| 160 | Alma Mater Studiorum – University of Bologna | 2 |
| 171 | Sapienza University of Rome | 3 |
| 216 | Università di Padova | 4 |
| 301 | University of Milan | 5 |
| 308 | Politecnico di Torino | 6 |
| 383 | University of Pisa | 7 |
| 392 | University of Naples – Federico II | 8 |
| 392 | Università Vita-Salute San Raffaele | 9 |
بهترین رشته ها برای تحصیل در دانشگاه های ایتالیا
خوشبختانه دانشگاه‌ها با ارائه برنامه‌های آموزشی متنوع در رشته‌های مختلف، توانسته‌اند به‌واسطه رنکینگ بالا و اعتبار علمی، جایگاه برجسته‌ای در جامعه علمی بین‌المللی کسب کنند. البته در بسیاری از کشورها، برخی رشته‌ها بر اساس ویژگی‌های جغرافیایی، ظرفیت‌های صنعتی، سابقه تاریخی یا نیازهای آینده‌محور اعتبار ویژه‌ای یافته‌اند و دانشگاه‌های آن کشورها به قطب آن رشته‌ها تبدیل شده‌اند.
دانشگاه‌های ایتالیا و نظام آموزشی این کشور نیز از این قاعده مستثنی نیستند. ایتالیا به دلیل پیشینه تاریخی در برخی حوزه‌ها، هنوز هم در بعضی رشته‌ها جزو کشورهای مرجع به‌شمار می‌رود. بسیاری از شهرهای آن، از گذشته تاکنون در این زمینه‌ها پیشتاز بوده‌اند. برای مثال، به دلیل شناخته شدن ایتالیا به‌عنوان «موزه زنده زمین»، رشته‌های هنری در این کشور مورد توجه گسترده دانشجویان و پژوهشگران بین‌المللی قرار گرفته‌اند. از این رو، برخی از بهترین رشته‌ها برای تحصیل در دانشگاه‌های ایتالیا را می‌توان در همین حوزه‌ها یافت:
- معماری و شهرسازی
- مد و فشن
- تاریخ باستان
- طراحی
- هنر
- رشته های فنی و مهندسی
دانشگاه های مورد تایید وزارت علوم ایتالیا
موضوع مهمی که در مورد این دانشگاه ها به وسیله شهروندان ایرانی متقاضی تحصیل در این کشور بایستی در نظر گرفته شود، مورد تایید بودن دانشگاه مورد نظر از طرف وزارت علوم، تحقیقات و فناوری کشور می باشد. این موضوع از آن جهت حائز اهمیت است که اگر به هر دلیلی متقاضیان تحصیل در ایتالیا پس از فارغ التحصیلی قصد بازگشت به کشور و فعالیت با مدرک تحصیلی اخذ شده داشته باشند، زمان و هزینه های صرف شده از آن ها ضایع نشود.
بنا براین توصیه می شود افراد پیش از انتخاب دانشگاه خود از بین این دانشگاه ها، نسبت به مورد تایید بودن آن از ظرف وزارت علوم اطمینان حاصل کنند. متقاضیان تحصیل پزشکی در ایتالیا نیز بایستی علاوه بر بررسی لیست دانشگاه های مورد تایید وزارت علوم ایتالیا، نسبت به مورد تایید بودن دانشگاه مورد نظر خود از طرف وزارت بهداشت نیز مطمئن شوند.
لیست مورد تایید شورای عالی ارزشیابی مدارک دانش آموختگان وزارت علوم
از آن جهت که در رشته های پزشکی این حساسیت بیش تر بوده و مدرک تحصیلی افراد به راحتی مورد تایید قرار نخواهد گرفت. یکی دیگر از دلایل این امر نیز افزایش موسسات تقلبی و فروش مدارک تحصیلی مختلف با توجه به رونق گرفتن مهاجرت تحصیلی و تحصیل بین المللی می باشد. بر همین اساس شورای عالی ارزشیابی مدارک دانش آموختگان وزارت علوم هر ساله لیست مورد تایید خود را در 3 گروه دانشگاه های گروه الف یا ممتاز، گروه ب یا خوب و گروه ج یا متوسط منتشر می کنند.
به عنوان نمونه از ابتدای تیرماه 1398 مدارک مقطع دکتری تخصصی که از دانشگاه های گروه ج یا متوسط اخذ شوند، مورد ارزشیابی قرار نخواهند گرفت. برای رفاه حال متقاضیان عزیز، این دانشگاه ها مورد تایید وزارت علوم و دارای درجه کیفی الف یا ممتاز در جدول زیر قابل مشاهده بوده و برای بررسی سایر دانشگاه های این کشور متقاضیان می توانند به آدرس (http://grad.saorg.ir/Italy-2020) مراجعه نمایند.
| درجه کیفی | University | No |
| الف (ممتاز) | Free university of Bozen- Bolzano | 1 |
| الف (ممتاز) | Politecnico di Milano | 2 |
| الف (ممتاز) | Politecnico di Torino | 3 |
| الف (ممتاز) | Scuola Normale Superiore di Pisa (SNS) | 4 |
| الف (ممتاز) | Scuola Superiore di Studi Universitari e di perfezionamento Sant’ Anna (SSSA) | 5 |
| الف (ممتاز) | Universita degli Studi di Ferrara | 6 |
| الف (ممتاز) | Universita degli Studi di Salerno (University of Salerno) | 7 |
| الف (ممتاز) | Universita Cattolica del Sacro Cuore – Milano | 8 |
| الف (ممتاز) | Universita degli Studi di Bari Aldo Moro | 9 |
هزینه های تحصیل در دانشگاه های ایتالیا
هزینه های تحصیل در این دانشگاه ها از جمله نکاتی است که حتما بایستی متقاضیان تحصیل در این کشور نسبت به آن آگاهی لازم داشته و برای تامین آن از برنامه ریزی و توانایی کافی برخوردار باشند. به دلیل این که جدای از الزام دانشگاه ها برای واریز مبلغ شهریه، به منظور اخذ ویزای تحصیلی ایتالیا، یکی از مهم ترین مدارک مورد نیاز نامه یا گواهی بانک مبنی بر تمکن مالی متقاضی می باشد.
تمکن مالی شامل هزینه های شهریه دانشگاه و هزینه های زندگی می باشد. به طور کلی ایتالیا در بین کشور های اروپایی جزو کشور های به اصطلاح تحصیل رایگان به شمار می رود و این خود یکی از مهم ترین مزایای تحصیل در این کشور می باشد. در این کشور ها برآیند یا مجموع هزینه های تحصیل و زندگی معمولا بین 8 تا 12 هزار یورو در سال برآورد می شود. اما این دانشگاه ها مانند اغلب دانشگاه ها در کشور های اصطلاحا تحصیل رایگان، شهریه بسیار کمی داشته و بیش تر مبلغ گفته شده را هزینه های زندگی در ایتالیا تشکیل می دهد.
هزینه های تحصیل با توجه به مقطع و رشته تحصیلی
هزینه های تحصیل در دانشگاه های کشور ایتالیا با توجه به نوع دانشگاه (دولتی یا خصوصی)، مقطع تحصیلی و رشته تحصیلی مورد نظر متفاوت می باشد. به عنوان نمونه رشته های پزشکی در ایتالیا مانند اغلب کشور های دنیا، هزینه های بیش تری برای متقاضیان به همراه خواهند داشت. یا تحصیل در دانشگاه های خصوصی ایتالیا حتی برای شهروندان ایتالیایی نیز هزینه های بیش تر و یکسانی مشابه دانشجویان بین المللی به همراه دارد. اما به طور کلی هزینه های تحصیل در این دانشگاه ها را می توان تقریبا در محدوده ذکر شده در جدول زیر دانست.
| ردیف | نوع دانشگاه مقطع یا رشته تحصیلی | میزان شهریه |
| 1 | کارشناسی در ایتالیا | 600 تا 3500 یورو در هر سال |
| 2 | کارشناسی ارشد در ایتالیا | 1000 تا 4000 یورو در هر سال |
| 3 | دکتری در ایتالیا | 500 تا 2500 یورو در هر سال |
| 4 | پزشکی در ایتالیا | 1500 تا 15000 یورو در هر سال |
| 5 | دانشگاه های خصوصی ایتالیا | 4000 تا 25000 یورو در هر سال |
شرایط اخذ بورسیه دانشگاه های ایتالیا
بسیاری از متقاضیان تحصیل در دانشگاه های ایتالیا، با وجود هزینه های بسیار مناسب و مقرون به صرفه تحصیل در این کشور، به دنبال اخذ بورسیه هستند. در واقع اگر چنان چه فردی موفق به اخذ بورسیه ایتالیا شود و علاوه بر آن از کار دانشجویی و پاره وقت نیز استفاده کند، امکان تجربه تحصیل کاملا رایگان در ایتالیا برای وی فراهم خواهد بود. اما شرایط اخذ بورسیه دانشگاه های ایتالیا مانند سایر کشور های دنیا، بستگی به نوع بورسیه، ظرفیت آن و تعداد متقاضیان بستگی خواهد داشت.
در ایتالیا نیز بورسیه های تحصیلی در حالت کلی به 2 دسته رقابتی و غیر رقابتی تقسیم می شوند. در واقع ایتالیا جزو معدود کشور هایی است که دارای یک نوع بورسیه استانی یا DSU بوده که فارغ از شرایط تحصیلی و رزومه علمی متقاضیان، به دانشجویان برخی کشور های در حال توسعه از جمله ایران که دارای مشکلات مالی هستند تعلق می گیرد. سایر بورسیه های موجود در دانشگاه های کشور ایتالیا اغلب از نوع بورسیه های رقابتی بوده و بر اساس شرایط متقاضیان به افراد برتر اعطا می شود.
از مهم ترین مولفه های تاثیر گذار در اخذ بورسیه از دانشگاه های کشور ایتالیا می توان به معدل و ریز نمرات مقطع قبلی، رزومه علمی پژوهشی، داشتن مقالات معتبر بین المللی یا ISI، انگیزه نامه قوی، توصیه نامه از اساتید مطرح و مدرک زبان ایتالیایی یا انگلیسی معتبر اشاره کرد. برخی از مهم ترین انواع بورسیه دانشگاه های ایتالیا عبارت اند از:
- بورسیه دانشگاه بولونیا
- بورسیه دانشگاه خصوصی بوکانی میلان
- بورسیه دانشگاه کاتولیکا
- بورسیه دانشگاه پلی تکنیک تورینو
- بورسیه دانشگاه پادوا
- بورسیه رقابتی دانشگاه پلی تکنیک میلان
مزایای تحصیل در دانشگاه های ایتالیا
تحصیل در دانشگاه های ایتالیا، مزایای فراوانی برای دانشجویان به همراه خواهد داشت. اولین و مهم ترین مزیت تحصیل در دانشگاه های این کشور، تحصیل در یک نظام آموزشی پیشرفته، استاندارد و با تجهیزات و امکانات به روز بوده که قطعا تحصیل را برای دانشجویان لذتبخش خواهد کرد. مزیت دیگر تحصیل در این دانشگاه ها، تجربه تحصیل در برترین و معتبرترین دانشگاه های دنیا می باشد. همان طور که اشاره شد، 11 دانشگاه ایتالیا رتبه های زیر 500 دنیا را به خود اختصاص داده اند که تحصیل در آن ها قطعا آینده درخشانی از نظر شغلی و حرفه ای پیش روی فارغ التحصیلان خود قرار خواهد داد.
هزینه های بسیار مناسب و مقرون به صرفه
مزیت مهم دیگر تحصیل در دانشگاه های کشور ایتالیا، هزینه های بسیار مناسب و مقرون به صرفه در مقایسه با سطح دانشگاه ها و کیفیت زندگی در این کشور می باشد. در کنار این موضوع وجود بورسیه های متعدد تحصیلی و امکان کار دانشجویی و پاره وقت از دیگر مزایای تحصیل در دانشگاه های ایتالیا به شما می رود. در واقع در صورت داشتن بورسیه و یا انجام کار دانشجویی و پاره وقت، امکان تجربه تحصیل کاملا رایگان نیز در این کشور وجود دارد.
از دیگر مزایای مهم تحصیل در دانشگاه های کشور ایتالیا بایستی به بالا رفتن شانس یافتن شغل پس از فارغ التحصیلی در این کشور و در نتیجه امکان اخذ اقامت ایتالیا و در نهایت تابعیت این کشور اشاره کرد. برخی دیگر از مزایای تحصیل در دانشگاه های ایتالیا عبارت اند از:
- ارائه برنامه های آموزشی به زبان انگلیسی حتی در مقطع کارشناسی (رشته های محدود) و رشته های علوم پزشکی (ظرفیت محدود)
- وجود اشتراکات فرهنگی و تاریخی بین ایران و ایتالیا
- داشتن مردمی خونگرم، اجتماعی و مهمان نواز
- امکان بهره مندی از مزایای ویزای شینگن و سفر به 26 کشور این حوزه و بازدید از جاذبه های طبیعی، گردشگری و توریستی آن ها
- وجود دوره های مشترک تحصیلی با دانشگاه های معتبر اروپا، آمریکا و کانادا در دانشگاه های ایتالیا